Γεώργιος Χρηστάκης - Ζωγράφος

Ο Γεώργιος Χρηστάκης-Ζωγράφος ή Γεώργιος Ζωγράφος (1863-1920) ήταν Έλληνας πολιτικός, που ανέλαβε Πρόεδρος της προσωρινής Κυβέρνησης της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου (1914) καθώς και δύο φορές Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας.

Ο βίος

Κατάγονταν από το Κεστοράτιο, χωριό βόρεια του Αργυροκάστρου, ήταν ο γιος του ευεργέτη Χρηστάκη Ζωγράφου. Ο Χρηστάκης-Ζωγράφος σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στο Παρίσι και το Μόναχο. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα ασχολήθηκε εντατικά με την βελτίωση των καλλιεργειών στα μεγάλα πατρικά κτήματα που διέθετε στην περιοχή της Θεσσαλίας. Ταυτόχρονα, υποστήριζε την εκούσια απαλλοτρίωση των μεγάλων περιουσιών και ο ίδιος μάλιστα πούλησε σε ακτήμονες σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές μέρος των κτημάτων του. Το 1905 εισήλθε στον πολιτικό στίβο, εξελέγη βουλευτής Καρδίτσας, ως δηλιγιαννικός, το 1906 ως ραλλικός. Το 1909 υπήρξε Υπουργός Εξωτερικών σε κυβέρνηση του Δημήτριου Ράλλη (7 Ιουλίου-15 Αυγούστου).

Με τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων (1913) ορίστηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο γενικός κυβερνήτης της απελευθερωμένης από τον ελληνικό στρατόΗπείρου. Υπηρέτησε ως Κυβερνήτης το διάστημα από 29 Μαρτίου ως 31 Δεκεμβρίου 1913.

Όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις επιδίκασαν την Βόρεια Ήπειρο στην Αλβανία, οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου σχημάτισαν υπό την Προεδρία του προσωρινή Κυβέρνηση στις 16 Φεβρουαρίου 1914, ανακηρύσσοντας την Αυτονομία της περιοχής. Την επόμενη ημέρα ανακηρύχτηκε η αυτονομία και σε συγκινητική τελετή στο Αργυρόκαστρο, πραγματοποιήθηκε η υποστολή της ελληνικής σημαίας και η έπαρση της σημαίας της Αυτονομίας.

Μετά τις στρατιωτικές επιτυχίες του τοπικού βορειοηπειρώτικου στρατού, την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας και την επανείσοδο του ελληνικού στρατού στην περιοχή, ο Γ. Ζωγράφου αποσύρθηκε από την Βόρειο Ήπειρο, παραδίδοντας την διοίκηση της περιοχής στις ελληνικές αρχές. Εν συνεχεία, επανεκλέχθηκε βουλευτής και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Παραιτήθηκε από το αξίωμα αυτό και λίγο αργότερα (Δεκέμβριος 1914) εκλέχτηκε συνδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, θέση που διατήρησε ως τον Σεπτέμβριο του 1917 με ολιγόμηνη διακοπή. Κατά το διάστημα της διακοπής αυτής (25 Φεβρουαρίου-10 Αυγούστου 1915) διατέλεσε και πάλι Υπουργός Εξωτερικών σε κυβέρνηση του Δημήτριου Γούναρη. Αγωνίστηκε σε αυτό το διάστημα για την είσοδο της χώρας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, καθώς θεώρησε ότι αυτή η κίνηση θα ωφελήσει σημαντικά τα εθνικά συμφέροντα. Όμως δεν εισακούστηκε και αποχώρησε από την κυβέρνηση.

Υστεροφημία

Κατά την περίοδο του κομουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία (1945-1989), ο Γ. Ζωγράφος όπως και ο πατέρας του, θεωρήθηκαν από το επίσημο κράτος ως εχθροί. Αυτό είχε ως συνέπεια όσοι έφεραν το επώνυμο 'Ζωγράφος' (είτε συγγενείς, είτε όχι), να εκδιωχθούν από το Κεστοράτι.

Μετά το 1989, όμως, αυτό αποτέλεσε παρελθόν και σήμερα, το «Ζωγράφειο Διδασκαλείο» Κεστορατίου που είχε ιδρύσει ο Χρηστάκης Ζωγράφος (έχει πάψει να λειτουργεί εδώ και δεκαετίες), ανακαινίσθηκε και μετατράπηκε σε μουσείο.